Her Telden Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu


Deniz kaplumbağaları, yaptıkları uzun mesafeli göçlerle okyanusların en dikkat çekici canlılarındandır. Şu ana kadar üzerlerinde en fazla araştırma yapılan canlılardan olmalarına rağmen, bu hayvanların uzun yolculukları sırasında yollarını kusursuz bir şekilde nasıl bulabildikleri henüz tam olarak açıklanamamıştır. Bu hayvanların yaratıldıkları ilk andan itibaren sergiledikleri bu hususiyet, bilim adamlarını uzun zamandır meşgul etmektedir. Halbuki, insanoğlu uydu ve bilgisayar teknolojisindeki gelişmelerle, bulunduğu yerin konumunu tespit imkânına ancak günümüzde kavuşabilmiştir. Hayvanların dağ, deniz ve nehir gibi coğrafî yapılardan elde ettikleri ışık, koku, vs. bilgileri sevk-i ilâhîyle değerlendirip, beslenme alanlarının ve yavrularının yolunu şaşırmadan bulmaları son derece hayret vericidir. İnançlı insanların ‘sevk-i ilâhî’, materyalistlerin ise ‘içgüdü’ tabiriyle tarife çalıştığı yol bulmada sebepler plânında hangi biyo-kimyevî, fizyolojik veya meteorolojik mekanizmaların kullanıldığı hususunda henüz fazla bir şey bilinmemektedir. Bilinen bir şey varsa, o da, bu işlemin tesadüfen veya kendi kendine geliştirilmesi mümkün olmayan bir sistemle çalıştırıldığıdır. Binlerce kilometreyi şaşırmadan katetmeleri için hayvanlara verilen hususî donanımlar da, şüphesiz ki sonsuz bir ilim ve kudretin eseridir.



Yumurtadan yeni çıkan ve hiçbir göç tecrübesi olmayan yavrulara, başlarında onlara yol gösteren bir kaplumbağa olmadan nasıl davranacakları öğretilmiştir. Yumurtadan yeni çıkan yavrular, geceleyin denize girip, hiç durmadan 24 saat yüzebilir. Fakat genetik kodlarına bu bilginin yazılması ilk baştaki hususlardan biridir. Bu genetik bilginin nasıl bir sebepler zincirinden geçerek, hayvanı hangi sâiklerle belli bir yöne doğru harekete zorladığını biyolojik sebeplerle izah etmekten bugün âciziz. Zîrâ deneme-yanılma yoluyla böyle bir sevk meyelânın nasıl kazanıldığını ve bunun nasıl olup da maddî moleküllerle genetik bilgiye dönüştürüldüğünü izah edemiyoruz.

Yavrular denize doğru yolculuğa geceleyin çıkar, bu şekilde hem güneşin kavuruculuğundan, hem de kumsaldaki tehlikelerden korunmuş olurlar. Yumurtadan yeni çıkmış kaplumbağalardan biri deniz suyuyla dolu bir kovaya konursa, hemen yüzmeye başladığı görülecektir. Kaplumbağaların bu yolculuğa gece başlamaları, ışığa hassas bir sistemlerinin olduğunu düşündürmektedir. Geceleyin deniz, Ay ışığı sebebiyle karaya göre daha parlak olduğundan, yavru kaplumbağaların bu parlaklığa yöneldikleri düşünülmektedir. Nitekim bazı sahillerdeki eğlence yerleri veya yazlıkların ışıkları geceleyin bu yavruları yanıltmakta, yavrular deniz yerine karadaki parlak ışıklara yönelmekte; bu şekilde denizden uzaklaşan yavrular gündüz kavurucu sıcakların altında kuruyup ölmektedir.

Yumurtadan çıkan yavrular için uzun ve tehlikeli bir yolculuk başlamıştır. Dünyaya gözlerini açtıkları andan itibaren yalnız yaşayan ve hayatları boyunca da üreme faaliyetleri dışında türlerinin diğer fertleriyle çok az münasebette bulunan bu hayvanlara ne zaman, nereye göç edeceklerini, nasıl besleneceklerini, üreme ve beslenme alanlarını nasıl bulacaklarını acaba kim öğretmiştir? Yavruların bir kısmı denize ulaşamadan yengeçler ve kuşlar tarafından avlanır, denize ulaşabilenlerin birçoğu da sığ sulardan geçerken başta köpek balıkları olmak üzere birçok yırtıcı balığa yem olur. Bu şekilde, hem kaplumbağa populasyonu aşırı artmamış, hem de denizdeki birçok canlının rızıkları ayaklarına kadar ulaştırılmış olur. Yavrular bir süre durmadan yüzdükten sonra dinlenmeye ve yüzeyde karşılaştıkları kendilerinden küçük plânktonik canlılarla beslenmeye başlar. Bu kaplumbağalar, okyanusta beslenme bölgesine yerleşip yetişkin olana kadar aynı alanda onlarca yıl kalır. Yetişkinliğe ulaşıp üreme çağına geldiklerinde ise, şaşılacak şekilde, doğdukları yere doğru göç ederler.



Deniz kaplumbağalarının bir türü olan Caretta caretta’larla yapılan deneyler, göç eden bu canlıların dünyanın manyetik alanından faydalandıklarını, farklı bölgelerdeki manyetik alanların değerlerini önceden bilirmişçesine hareket ettiklerini ve okyanusta yol alırken buna göre yönlerini belirlediklerini göstermektedir. North Carolina Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, bu canlıların göçlerini izlemiştir. Florida’nın doğu kıyılarında yumurtadan çıkar çıkmaz okyanusa koşan bu hayvanlar, doğruca Kuzey Atlantik okyanus akıntısına yönelmektedir. Bu okyanus akıntısı, Kuzey Amerika’nın doğu sahillerinden başlayarak, saat ibresi yönünde, önce Kuzey Atlantik boyunca kuzeydoğudan Avrupa’ya doğru giden ve daha sonra güneye doğru İspanya ve Afrika kıyılarını geçerek batıya dönen büyük bir daireyi andırır.
Besin yönünden zengin bu ılık su akıntısı içindeki göçleri yıllarca süren Carettalar, Atlantik Okyanusu çevresinde 8.000 mil yol katettikten sonra tekrar Kuzey Amerika’ya dönmektedir. Araştırmacılar, deniz kaplumbağalarının göç yollarını bulabilmek için mahallî manyetik alanlardan faydalanıp faydalanmadıklarını belirlemek istemişler ve bu maksatla bir deney sistemi kurmuşlardır. Bunun için yapılan büyük bir su tankının dışına manyetik alanlar oluşturan bobinler konulmuştur. Yumurtadan yeni çıkmış 79 kaplumbağa yavrusuna, üzerinde verici bulunan birer mayo giydirilip, su tankının içine bırakılmıştır. Yavrular, Kuzey Atlantik okyanus akıntısının kritik noktalarındaki (meselâ, Florida’nın kuzeyi, Portekiz açıkları ve yörüngelerinin en güney ucundakilere eşdeğer) manyetik alanlara tâbi tutulmuşlardır. Uygulanan her manyetik alanda, kaplumbağaların, o manyetik alana uygun yönde yüzmeye başladıkları görülmüştür. Meselâ, su tankına yollarının kuzeydoğu bölümündeki manyetik alanın eşdeğeri uygulanınca, hayvanlar okyanustaki gibi güneye yönelmişlerdir. Kaplumbağalara manyetik alanı kullanarak okyanusta doğru yolu takip etme kabiliyeti verilmemiş olsaydı, onların soğuk sularda açlık ve yorgunluktan ölmeleri kaçınılmaz olacaktı.

Pasifik Okyanusu’ndaki deniz kaplumbağaları ise, Asya’nın doğu sahillerinde dünyaya gelir ve okyanusun diğer tarafındaki sahillerde bulunan daha elverişli hayat alanlarına ulaşabilmek için okyanus aşırı bir göç gerçekleştirir. Meselâ, Japonya sahillerindeki evlerinden 3–5 cm boyunda iken ayrılan yavru kaplumbağalar, Kuzey Amerika’nın batı sahillerine kadar yüzerler. Tekrar Japonya’ya geri dönmeden önce, burada yaklaşık 40 cm oluncaya kadar uzun bir süre kalırlar. 1990’ların sonlarına doğru Pasifik’teki kaplumbağaların kimliklerinin belirlenmesi için alınan DNA örnekleri üzerinde yapılan çalışmalar, California ve Hawaii sahillerine gelen kaplumbağaların, Japonya kaynaklı olduğunu göstermiştir. 1996’da, Adelita ismi verilen bir kaplumbağa, uydu vericisiyle donatılarak San Diego’dan serbest bırakılmış ve 14 ay boyunca Japonya’ya kadar takip edilmiştir. Değerlendirilen veriler, kaplumbağanın yön bulmak için, manyetik alan ile ortalama yüzey sıcaklığının birleşiminden oluşan bir bilgiyi kullandığını göstermiştir.



İnsanların çoğu ancak ellerindeki bir harita ve pusulayı kullanarak istenen noktaya ulaşabilir. Fakat elimize aldığımız haritanın çizilebilmesi için, önce o yere gitmek ve bir müddet orada kalıp çalışmak, yahut o yerin uydudan fotoğrafını çekerek haritaya dönüştürmek gerekir. Yumurtadan çıkar çıkmaz yıllarca sürecek bir yolculuğa başlayan deniz kaplumbağaları ise, böyle teknolojilerle çizilmiş haritalardan mahrumdur. Yapılan araştırmalar, onların vücutlarında bildiğimiz mahiyette bir pusulanın da olmadığını göstermektedir. Başta yerin manyetik alan çizgileri olmak üzere, kullandıkları diğer maddî faktörlerin nasıl algılanıp hafızalarına nakşedildiğini de bilemiyoruz. Sadece bazı deneylerden hareketle bir kısım sebeplerin tesirlerini ölçerek takip etmeye çalışıyoruz. Birçok hayvan türünde kendine has olarak görülen çeşitli sevk-i ilâhî tecellilerine sadece bir örnek olarak zikrettiğimiz deniz kaplumbağalarının bu hayretengiz kabiliyetlerinin tesadüfen, kendi kendine gelişiverdiğini ve bunun da müthiş bir şans eseri(!) olarak genetik programa işlendiğini iddia etmenin zorluğu, bu konuda çalışan bilim adamlarını ciddi olarak sıkıntıya sokmaktadır.

Ömer Faruk AYDIN Bey'in Yazılarından Alıntıdır

Kaynaklar
- Grocott, D.H.A., 2003, Maps In Mind- How Animals Get Home?, The Journal of Navigation, 56, 1, 1-14.

- http://www.unc.edu/depts/oceanweb/turtles/opensea.html

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Cem yazını zevkle okudum kardeşim

Allah'ın hikmeti demek gerekiyor buna. Küçücük bir kaplumbağa yumartasından çıktığı gibi kendisine bahşedilmiş genetik yapı ile hayatı boyunca gideceği güzergahın rotasından şaşmıyor.

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Paylaşım için teşekkürler Cem.Alkış

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Cem kardeşim,paylaşım için teşekkür ederim.

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Paylaşım için teşekkürler Cem, tam bir belgesel olmuş emeğine sağlık.
​

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

İlgi ve alakanız için hepinize ben teşekkür ederim

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Cem bey çok ayrıntılı bilgiler tam arşivlik elinize sağlık..

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Konuya olan ilginizden dolayı ben teşekkür ederim Derya hanım

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Paylaşım için teşekkürler.

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Sevgili Cem, ellerine sağlık.....İlgi ve alaka ile okudum...

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Paylaşım için teşekkürler...

 

Cevap: Deniz Kaplumbağalarının Sırlı Yolculuğu

Hepinize ayrı ayrı ben teşekkür ederim,selam ile